Opis naszej działalności

  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno
  • Wiklina Leszno
    Wiklina Leszno

 

1.  Wikliniarstwo

 

a)      Uprawa i przetwórstwo wikliny

 

Wiklina przemysłowa – jest rośliną wieloletnią, uprawianą na specjalnie przygotowanych do tego celu plantacjach. Aby plantacja była wydajna – należy od samego początku założenia plantacji wybrać odpowiedni grunt, starannie pielęgnować, chronić przed szkodnikami, koszenie wykonywać w odpowiednim terminie.

 

plantacja wikliny – Grunt pod wiklinę uprawia się raz na 10-15 lat. Zabiegi wykonywane przed sadzeniem zależą od tego co było wcześniej uprawiane na tym gruncie. Do tych zabiegów zaliczamy: orkę, bronowanie. Przy zakładaniu plantacji należy również odpowiednio nawozić glebę najlepiej – obornikiem, należy także wykonać wczesną wiosną zabieg wapnowania pola. Sadzonka wikliny – powstaje przez rozmnażanie wegetatywne, czyli z pociętych jednorocznych lub dwuletnich prętów wikliny. Wiklina na sadzonki musi być jednolita pod względem odmianowym, zdrowa – bez szkodników, pochodzić z plantacji o bujnym poroście aby sadzonki miały dobrą siłę wzrostową, wycięta w styczniu lub w lutym. Sadzonki tniemy na długość 25 cm – od odziemka. ( przy czym najkrótszy rozmiar z jakiego się przygotowuje to 140cm) . Sadzonki przed wysadzeniem są maczane w roztworze wapna – to ułatwia sadzenie. Sadzenie odbywa się ręcznie. Znacznikiem przygotowujemy rzędy a przy pomocy sadzulca umieszczamy sadzonkę w ziemi, która  nie może wystawać więcej niż 1 cm nad ziemią.

 

procesy przetwórstwa wikliny

 

1. Sadzenie wikliny - wiosna

2. Pielęgnacja uprawy podczas okresu wegetacji

3. Koszenie wikliny – jesień

4. Wiązanie w wiązki skoszonej wikliny – stawianie w stożki.

5. Sortowanie wikliny nieokorowanej świeżej (skoszonej) według rozmiaru.

6. Moczarkowanie wikliny (wiosna) oraz gotowanie wikliny (cały rok)

7. Korowanie wikliny

8. Suszenie okorowanej wikliny

9. Wiązanie wysuszonej okorowanej wikliny w snopy o wadze 5 lub 10 kg w zalezności             od rozmiaru.

 

Opisy:

 

Moczarkowanie wikliny – jest metoda w celu uzyskania białej wikliny. Stanowi najtańszy sposób przygotowania surowca jednak należy ją starannie ją wykonać. Moczarkowanie jest to moczenie wikliny w wodzie – polega na doprowadzeniu wikliny do pobudzenia – czyli miazgi do łatwego zdjęcia kory. Proces moczarkowania powinien odbywać się od marca do czerwca w zależności od warunków atmosferycznych.

 

Gotowanie wikliny- odbywa się w metalowych kotłach specjalnie wybudowanych do tego celu. Do kotła wkłada się wiklinę osortowaną według rozmiaru. Za pomocą gotowania wikliny w takim kotle a następnie po okorowaniu na maszynie uzyska się wiklinę o jasno brązowo-pomarańczowym odcieniu – najbardziej popularny odcień. Gotowanie i korowanie wikliny może odbywać się cały rok.

 

Suszenie wikliny- jest konieczne w celu zachowania takiego stopnia wilgotności wikliny, który zapobiega gniciu względnie butwieniu jej w okresie magazynowania. Niekiedy suszy się także wiklinę nieokorowaną przeznaczoną na eksport. Wilgotność wikliny określa się jako stosunek ciężaru zawartej w wiklinie wody do ciężaru wikliny zupełnie suchej, stosunek ten wyraża się w procentach. Suszenie wikliny może odbywać się w sposób naturalny czyli na powietrzu, albo sztuczny w suszarni.

 

- odmiany wikliny

 

Wiklina amerykanka – jest to najlepsza wiklina przemysłowa i po przetwórstwie stanowi najcenniejszy surowiec plecionkarski. Wiklina ta osiąga wysokość do 240 cm,  a nawet miejscami do 3m. Amerykanka wypuszcza pędy proste, długie i cienkie. W pierwszym roku po zasadzeniu ma niewielki przyrost, a dopiero w kolejnych latach plantacja uzyskuje wysoki i obfity zbiór.

 

Wiklina konopianka- stanowi ona drugi gatunek wikliny najczęściej uprawianej i mającej szerokie zastosowanie w przemyśle plecionkarskim. Wiklina ta osiąga przyrost 4-6m wysokości. Wiklinę konopiankę uprawia się jako pędy wieloletnie od 2 do 4 lat. Uzyskują wtedy odpowiednią długość i grubość.

 

Wiklina purpurowa- wiklina ta występuje w postaci krzewów o 3 do 5 m wysokość i wyrasta na długie cienkie pędy o stosunkowo małym rdzeniu. Zachowuje ona dużą zdolność odrostową przez wiele lat po zasadzeniu. Jedyną wadą tej wikliny jest trudność korowania po moczarkowaniu.

 

Wiklina migdałowa- wiklina ta wyrasta w postaci krzewów osiągających wysokość od 8 do 10 metrów. Gatunek ten posiada zdolność odrostową, jednak jest skłonny do rozgałęziania się na boki, czego można uniknąć przez gęste sadzenie. Pręty są giętkie, długie o cienkim rdzeniu i dają się łatwo łupić przy czym posiadają drewno zwięzłe i mocne, toteż nadają się do produkcji kijów wiklinowych.

 

b)     Magazynowanie, pakowanie i transport surowca.

 

Magazynowanie – wiklinę nieokorowaną zieloną świeżą czy świeżo skoszoną można magazynować a nawet najlepiej jeśli będzie przechowywana na powietrzu od listopada do czerwca, później najlepiej w pomieszczeniu. Wiklinę okorowaną w pomieszczeniu w którym nie występuje wilgoć. Magazyn powinien być zabezpieczony przez szkodnikami np. myszy, szczury.

 

Pakowanie – wiklina jest wiązana sznurkiem rolniczym, wiklina okorowana jest wiązana w 5 lub 10 kg snopki w zależności od rozmiaru na specjalnie przygotowanej do tego celu urządzeniu. Do pakowania surowca wykorzystuję się również maszynę paskowarkę – wykorzystują się ją głównie do wiązania małych snopków do 5kg lub 10 kg przy dłuższych rozmiarów, głównie używana jest do pakowania wikliny przeznaczonej na wysyłkę.

 

Transport surowca – świeżą nieokorowaną wiklinę po skoszeniu transportuję się ciągnikiem rolniczym z przyczepą z daleko położonych plantacji gdzie transport samochodami jest utrudniony, z miejsc o dobrym dojeździe wykorzystuje się samochody dostawcze lub ciężarowe.

 

 Plantacje wikliny powinny być w okresie wegetacji pielęgnowane co wiąże się z:

  1. Oczyszczaniem z chwastów i spulchnianiem gleby: Wiklina jest rośliną światłolubną i zaciemnianie młodych pędów przez chwasty, które zabierają jej jednocześnie wodę i pokarmy, powoduje silne zahamowanie wzrostu, którego później już nie odrobi, nawet jeśli usuniemy chwasty. Opóźnienie pierwszego motykowania plantacji powoduje ogromne straty przy zbiorze wikliny.
  2. Ochroną przed szkodnikami: Szkody na plantacji wyrządzane są przez grad, mróz, grzyby i owady. Najgroźniejsze szkody może wywołać grad i mróz. W szczególności czerwcowy grad, który na jednej stronie pręta tworzy małe rany na korze dające się zauważyć dopiero po 2-3 tygodniach po gradobiciu. Uderzenia gradu sięgają przeważnie do rdzenia i powodują łamliwość pręta, a więc jego dyskwalifikację do dalszego przetwórstwa. Przymrozki wiosenne powodują więdnięcie wierzchołków, które w wypadku silniejszego mrozu schną i roślina wypuszcza boczne pędy obniżające klasę jakości pręta.
  3. Dosadzaniem: Zawsze trzeba się liczyć z tym, że 20% sadzonek nie przyjmie się. Jeżeli w rzędzie brak jest pojedynczych roślin, nie trzeba dosadzać, gdyż sąsiednie krzaki szybko zakryją przerwę. Natomiast jeśli nie wzeszło kilka sadzonek w jednym miejscu dosadzamy te puste miejsca po uprzednim przygotowaniu gruntu do tego celu.

 

 Na długotrwałość plantacji i średnie wydajności wpływa wiele czynników: Gleba im żyźniejsza, tym dłuższe trwanie plantacji. Uprawa im staranniejsza tym dłuższe trwanie plantacji. Gęstość sadzenia im gęściejsze tym krótsze trwanie plantacji. Pielęgnacja uprawy im staranniejsze spulchnienie i nawożenie gleby tym dłuższe trwanie plantacji. Średni okres trwania plantacji wynosi od 8 do 12 lat. Największe plony otrzymuje się z plantacji od 2 do 6 letnich, następnie plon zaczyna spadać.

 

 Najważniejsze cechy wikliny przemysłowej:

  • gładkość prętów
  • elastyczność czyli giętkość
  • brak uszkodzeń powierzchniowych i wewnętrznych
  • ładna jednolita barwa prętów, charakterystyczna dla danego asortymentu surowca
  • całkowita zdrowotność prętów
  • brak odgałęzień
  • możliwie najmniejsza średnica rdzenia
  • właściwa wilgotność odpowiednia dla określonego asortymentu surowca
  • wysmukłość prętów
  • długość w granicach 50-400 cm.

 

2.  Plecionkarstwo

 

a)      Przepisy BHP warsztatu pracy plecionkarza

 

Każdy plecionkarz powinien zadbać o dobrze przystosowane miejsce pracy. Powinien mieć przestronne pomieszczenie oraz niezbędne przybory w miejscu pracy. Powinien przestrzegać przepisy kodeksu pracy oraz przepisy BHP ustanowione w danym zakładzie pracy.

 

b)      Opis warsztatu pracy plecionkarza – opis zawodu „koszykarz-plecionkarz”

 

Koszykarz wykonuje swoją pracę przeważnie w pozycji siedzącej, dlatego też musi mieć odpowiedni stołek – warsztat plecionkarski. Składa się on z krzesełka z oparciem odchylonego aby nie przemęczać kręgosłupa oraz stolika pochylonego do dołu aby móc dobrze wykonywać i widzieć powstający wyrób plecionkarski. Należy również zadbać o odpowiednie oświetlenie pomieszczenia oraz temperaturę około 20 stopni. W warsztacie powinien znajdować się również zbiornik z wodą w celu moczenia wikliny.

 

c)      Narzędzia, maszyny wykorzystywane do produkcji wyrobów plecionkarskich

 

Do podstawowych narzędzi plecionkarskich zaliczamy: miara – centymetr, sekatory, obcęgi, nożyce, noże, ubijaki, szpilarty, pilniki, piłki ręczne oraz mechaniczne. Wszystkie te narzędzie występują w róznych wielkościach w zależności od tego jaki w danej chwili wyrób się wykonuje.

 

d)     Surowce plecionkarskie używane do produkcji wyrobów

 

Najbardziej popularnym surowcem jest wiklina amerykanka gotowana okorowana oraz wiklina nieokorowana zielona świeża lub parzona, następnie w kolejności używa się wikliny amerykanki okorowanej na biało, wikliny amerykanki gotowanej okorowanej barwionej oraz taśmy liczkowej (powstaje ona przez rozdzielenie pręta wikliny na 2-3 części po długości).

 

e)      Rodzaje splotów plecionkarskich

 

Większość wyrobów wykonywanych jest na formach – dlatego później gotowe wyroby mają jednakowy kształt i wielkość. Najbardziej popularnym splotem jakiego się pospolicie nazywa to pełno pleciony lub ażurowy. Większość galanterii użytkowej czyli kosze zakupowe, kosze na bieliznę, fotele wyplata się slotem pełno plecionym. Natomiast tacki, gazetniki, abażury – czyli delikatniejsze wyroby wykonuje się splotem ażurowym. Jednak każdy jeden wyrób można połączyć obydwoma splotami.

 

f)       Wykończenie i uszlachetnienie wyrobów plecionkarskich

 

Powstałe wyroby można ozdobić dodatkowymi elementami materiałowymi lub skórzanymi. Można również zmienić kolor używając lakierów lub farb przeznaczonych do drewna. Gotowe wyroby przy użyciu takich dodatków uzyskują lepszą jakość i estetyczność, poprzez lakierowanie nadaje się wyrobom piękny połysk oraz poprawia trwałość użytkowania.

 

g)      Magazynowanie i transport wyrobów plecionkarskich

 

Wyroby gotowe powinny być przechowywane w temperaturze 18-20 stopni. Pomieszczenia w których się znajdują powinny być przewiewne, aby na wyrobach nie powstawała wilgoć w postaci białego nalotu. Wyroby przed magazynowanie powinny być dobrze wysuszone, a magazyn należy zabezpieczyć przed szkodnikami.

 

3.  Wyplatanie wyrobów z wikliny

 

a)      Ogólne zasady wykonywania wyrobów z wikliny

 

Sposoby wykonywania różnych koszy są na ogół podobne, a różnice zależą od kształtów koszy oraz od rodzaju stosowanych splotów. Duży wpływ na wykonywanie wyrobu plecionkarskiego ma rodzaj i gatunek surowca użytego do produkcji a także precyzja wyplatania i stosowania splotów ozdobnych.

 

b)      Rodzaje wikliny przeznaczonej do wyplatania podczas zajęć:

 

      wiklina zielona świeża, wiklina okorowana gotowana, wiklina okorowana na biało, taśma liczkowa, kije okorowane, kije nieokorowane, wiklina barwiona. Surowiec do produkcji wyrobów musi być odpowiednio namoczony, aby był elastyczny podczas wyplatania.

 

c)      Wyplatanie tradycyjnych wzorów koszy z wikliny

 

- dno okrągłe, dno owalne

- kosze okrągłe, kosze owalne

Wzór: Proces wytwarzania koszy można podzielić na cztery etapy:

Pierwszy: wyplatanie dna kosza

Drugi: wyplatanie boków kosza

Trzeci: wyplatanie góry kosza – zakończenie

Czwarty: wykonanie uchwytów do kosza uszy lub pałąk oraz oczyszczanie kosza.

Wyplatanie dna polega na opleceniu podstaw dna wikliną i nadaniu mu odpowiedniego kształtu. Rozróżnia się dna okrągłe, dna owalne, dna półokrągłe, dna prostokątne.

 


opracowanie: EŚ-P  

 

Tabela czasu moczenia wikliny Wiklina Leszno

Tabela czasu moczenia wikliny Wiklina Leszno